Bij restaurant Pernikkel eet je troepvrij, huisgemaakt, lokaal. Eten uit pakjes en zakjes, poeders en E-nummers zijn er -een kleine uitzondering daargelaten- niet te vinden. “Gewoon zoals het hoort”, zegt eigenaresse Maaike van der Maar.

“Ons brood komt van lokale bakker Luuk, die met Groningse tarwe zijn broden bakt. De kaas kunnen we lopend halen bij de Groninger Kaasboetiek even verderop. Onze koffiebonen worden op de fiets gebracht door koffiestation Groningen. Mayonaise en andere sauzen en smaakmakers maken we zelf, net als onze granola en de koekjes bij de koffie.” En zo kan Van der Maar nog wel even doorgaan, want de voorraadkast van Pernikkel bestaat hoofdzakelijk uit ‘eerlijke, lokale producten.’

Het idee om troepvrij te eten bij Pernikkel werd al ingebracht door voormalige eigenaar Marcel Romijn en werd met beide handen aangegrepen door zijn opvolger Maaike van der Maar, die het restaurant aan de Aweg sinds maart runt. Zij kon zich helemaal vinden in het streven om zo veel mogelijk lokaal, huisgemaakt en zo min mogelijk kant en klare producten te gebruiken. “Ik vind het leuk om te laten zien dat het niet moeilijk hoeft te zijn iets lekkers op tafel te zetten met een beetje liefde en aandacht.”

“Bij ons is lokaal zakendoen de norm. Zo steunen we de lokale economie. En al onze partners in Groningen en omgeving hebben hetzelfde doel: mooie, ambachtelijke producten van hoge kwaliteit.” Een van de gerechten op de menukaart waarin al die lokaliteit samenkomt is het Groninger 10-uurtje: een eitje, brood, kaas van de Kaasboetiek en yoghurt van de Zuivelhoeve uit Groningen, een wentelteefje van lokale bakker Luuk en bacon van de marktslager.

Maar niet alleen het stimuleren van lokale ondernemers is belangrijk voor Pernikkel, ook op het gebied van duurzaamheid heeft het voordelen om zoveel mogelijk lokale producten te gebruiken. “We houden onze voetafdruk op deze manier klein.” En gezonder is het ook: “Je ziet wat je eet, er zitten geen gekke toevoegingen in het eten.”

Maar de drie pijlers van Pernikkel zorgen heus ook wel voor uitdagingen. “Zelfgemaakte sauzen mag je maar drie dagen bewaren volgens de hygiëneregels. Koop je het bij de groothandel, dan mag je het veel langer bewaren”, vertelt Van der Maar. “En natuurlijk kost het wat meer tijd dan als je iets bestelt en het kant en klaar wordt geleverd. Maar dat hebben we goed opgelost met onze planning.”

En de voordelen wegen voor Pernikkel zwaarder dan de nadelen. “Als we een keer wat vergeten, kunnen we gewoon even naar de Kaasboetiek even verderop. Je herkent elkaar als mede-ondernemers, je hebt vaak even een kletspraatje. Elke dinsdag een fietskoerier is veel leuker dan elke dinsdag een grote vrachtwagen. Maar ook de gasten zijn erin geïnteresseerd. Zij vinden het mooi dat we dit uitdragen.”

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024

Waren stadswandelingen tot een paar jaar geleden nog het pakkie-an van de VVV, tegenwoordig zit daar een volwaardig, commercieel bedrijf achter: het Groninger Gidsenteam. Titus Akkermans, founder en eigenaar, windt er geen doekjes om. “We zijn een van de motoren van de Groningse toeristische sector.”

Titus Akkermans (66) doet zijn verhaal vanaf het tuinterras achter hotel Halbert, in de Oude Boteringestraat. De door Akkermans uitgekozen plek – groen, druivenranken en beschut – is geen toevallige. Zoon Jan Akkermans en zijn vrouw Marloes zijn eigenaar van Halbert, evenals van restaurant Blumé en het verderop gelegen hotel Corps de Garde. Nog een paar maanden en dan maakt het Gidsenteam officieel, als BV, deel uit van de overkoepelende hotelgroep Garde Hotels. “We willen groeien, meer, groter, beter. Op die manier zijn we toekomstproof.”

Het verhaal van Gidsenteam Groningen – 15 medewerkers, waarvan 14 gidsen – begint eigenlijk vrijwel tegelijk met het uitbreken van de pandemie. Tot die tijd waren het Marketing Groningen en de lokale VVV’s waar toeristen terecht konden voor een rondleiding of stadswandeling. Een ondergeschoven kindje was het, dat door het uitbreken van de pandemie voor Marketing Groningen niet meer rendabel was. Akkermans, destijds in dienst als een van de gidsen en ondernemend van aard, kon het niet over zijn hart verkrijgen om het Groningse gidsenteam verloren te zien gaan. En dus besloot hij, toen al ruim de 62 gepasseerd, het dan zelf maar te doen. Zeven gidsen nam hij mee.

In het prille begin organiseerde het bedrijf alleen wandelingen door de binnenstad, maar al gauw kwamen daar rondleidingen en tours door de provincie bij. Te voet, maar ook per bus, boot of met de fiets en op verzoek helemaal op maat. Die uitbreiding van de portefeuille bleek een schot in de roos. “Ik ben bijvoorbeeld afgelopen week vier dagen op pad geweest met een groep van zo’n dertig vrienden uit België. Ze overnachtten in het Prinsenhoff en we hebben gefietst in de provincie, geluncht bij Garnwerd en gevaren op het Paterswoldsemeer. Als afsluiting kregen ze een rondleiding door de binnenstad.”

Indirecte spin off

“Ik denk dat deze mannen ieder zo’n 1.000 euro hebben uitgegeven,” rekent Akkermans uit. Wat hij er maar mee wil zeggen: ook andere ondernemers – hotels, restaurants, bootverhuurders – plukken de vruchten van dit soort trips. “De kunst is om bij elk mailtje dat we binnenkrijgen te achterhalen wat de verdere plannen in Groningen zijn. Is er al een hotel geboekt? Een restaurant gereserveerd? Iets bedacht voor een druilerige zondagmiddag? Voor het aanbieden van een volledig programma hebben we veel contact met andere ondernemers.”

“Bescheidenheid van ons afgegooid”

Akkermans durft het Gidsenteam dan ook te omschrijven als een van de economische motoren van de regionale toeristische sector. Stellig: “We hebben alle bescheidenheid van ons afgegooid. We zijn goed in wat we doen en groeien alleen maar verder. In 2026 willen we 1.000 gidseninzetten per jaar hebben, dat is onze stip op de horizon.”

Om die groei te faciliteren, maar ook om een professionaliseringslag te maken, wordt het Gidsenteam officieel onderdeel van Garde Hotels. “De samenwerking is er nu al”, zegt Akkermans, wijzend op zijn rechterhand Elvira van de Vlag, die in dienst is van Halbert maar bijna fulltime bezig is met plannen, organiseren en het beantwoorden van mail. “Dit is de eerste stap richting verdere groei en continuïteit.”

KADER KADER KADER

Als ervaren gidsen kennen Akkermans en zijn collega’s de binnenstad op hun duimpje. Verhalen, anekdotes, verborgen pareltjes, hij heeft ze genoeg. Als er dan eentje mag noemen? Dan toch het verhaal van de beelden van goden op de Korenbeurs. Zowel Ceres (godin van de landbouw) als Neptunus (god van de zeevaart) werden op een gegeven moment weggehaald voor restauratie. “En wat bleek? Onder het beeld van Ceres lagen graankorrels en onder Neptunus vonden de onderzoekers schelpjes. Prachtig toch?”

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024

Veel groen, zitjes en wellicht zelfs waterelementen. De ‘structuurschetsen’ laten zien hoe de Oosterstraat en Gelkingestraat er mogelijk uit komen te zien. De volgende stap richting het definitieve plan is het voorlopig ontwerp. De eerste schetsen worden – hoogstwaarschijnlijk – tijdens Let’s Gro op 8, 9 en 10 november aan het grote publiek gepresenteerd.

Sinds 2022 rijden er geen bussen meer door de Oosterstraat en Gelkingestraat. Voor de gemeente was dat hét moment om de straten opnieuw in te richten. Belangrijke doelen: meer ruimte voor fietsers en voetgangers, een aangenaam verblijf creëren en een betere aansluiting met de Grote Markt, het Zuiderdiep en de zijstraten.

Bij het maken van de plannen en ontwerpen is er van meet af aan veel contact geweest met ondernemers, pandeigenaren en bewoners uit beide straten, vertelt Lisa Spliet, communicatieadviseur van de gemeente Groningen. In een speciale werkgroep – met daarin 15 ‘straatvertegenwoordigers’ – konden zij laten weten wat hun doelen en wensen zijn.

Terugkerende wensen waren onder andere meer groen en bomen, een minder rommelige aanblik, het behoud van het zicht op de Martinitoren (vanuit de Oosterstraat) en ook het behoud van de historische uitstraling van beide straten, vertelt Spliet. Op basis van de input van de ondernemers en bewoners ligt er nu een soort ‘eerste ontwerp’: een structuurschets.  “Dit is nog geen definitief ontwerp”, benadrukt ze. “Maar een leidraad bij het maken van het uiteindelijke plan.”

Wat opvalt in de plannen is het ‘watertje’ met mogelijk ook fonteintjes, voor de Jumbo in de Oosterstaat, op de plek waar nu nog fietsen staan. Net als in de rest van de binnenstad zal ook het asfalt in deze beide straten verdwijnen en plaatsmaken voor de bekende gele steentjes. Stoepen verdwijnen en fietsers kunnen van beide kanten de straten in- en uitfietsen. Spliet wijst ook op het groen: zowel in de Oosterstraat en Gelkingestraat zijn in de structuurschets bomen, plantenbakken en ander groen ingetekend, vaak in combinatie met zitjes en banken.

Een expliciet verzoek van de gemeenteraad was ook om de pleintjes en steegjes tussen beide straten in het ontwerp te betrekken. “Het idee is dat bezoekers kunnen ‘dwalen’ door het gebied”, verduidelijkt Spliet. In de structuurschets krijgen enkele steegjes en ook het pleintje tussen beiden straten een flinke upgrade, met groen, gele steentjes en verlichting. “Dit is vooral bedoeld ter inspiratie, aangezien de gemeente niet altijd grondeigenaar is”, verduidelijkt Spliet.

Met name in de Gelkingestraat staat een aantal panden en gevels er momenteel wat vervallen bij. Volgens de gemeente ligt daar een rol voor de pandeigenaren. “We kunnen de eigenaren van die panden nergens toe verplichten maar we hopen dat ze zo enthousiast worden van de plannen dat ze daarmee gemotiveerd worden hun vastgoed aan te pakken.”

De structuurschets is afgelopen zomer met de ondernemers en buurtbewoners gedeeld. Mede op basis van hun reacties wordt momenteel gewerkt aan het voorlopig ontwerp. Naar verwachting is het Definitief Ontwerp begin 2025 gereed. Als dat door de gemeenteraad is goedgekeurd, starten de werkzaamheden waarschijnlijk eind 2025/ begin 2026.

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024

De binnenstad van Groningen is tijdens de donkere dagen traditiegetrouw sfeervol verlicht. Dit jaar wordt er extra grootst uitgepakt: er is nieuwe (LED-)verlichting aangeschaft en er zijn ook meer plekken waar de feestelijke lampjes komen te hangen. Ook nieuw dit jaar: verlichte banieren met daarop de Martinitoren en verlichting in de vorm van de bekende Groningen-G.

Drie jaar geleden werd een deel van de kabels boven de straten, waar de lampjes aan hangen, afgekeurd. Al deze kabels – bijna 150 in totaal – zijn inmiddels allemaal vervangen. Dat had nog wel wat voeten in aarde: de hele ‘operatie’ heeft zo’n drie jaar geduurd.

Nieuwe kabels dus, en dus ook nieuwe verlichting. Bij het uitzoeken van de nieuwe verlichting is er, met het oog op het event Wintergoud, rekening gehouden met de wensen van de gemeente en Marketing Groningen. “Zij wilden graag verlichting met een ‘Gronings sausje’”, zegt Fred de Bruin van de GCC. Ze worden nu op hun wenken bediend: op onder andere het Gedempte Zuiderdiep en het Gedempte Kattendiep komen banieren te hangen met daarop de Martinitoren en ook de Groningen-G krijgt een plek in de verlichting.

Boven de aanloopstraten, waaronder de Astraat, Steentilstraat, Oude Kijk in ’t Jatstraat, Folkingestraat en Oude Boteringestraat, komt speciale welkomsverlichting te hangen. Althans, het eerste ornament dat de bezoekers richting de Grote Markt en Vismarkt tegenkomen, is een groot, verlicht ‘Welkom’, met daarnaast de Groningen-G én het verlichte silhouet van de Martinitoren.

Net als voorgaande jaren worden ook de bomen op de Vismarkt feestelijk uitgedost met lampjes. Vanwege de extra grote kerstmarkt tussen de Hoge der A en Wintergoud op de Grote Markt komt er ook sfeerverlichting in de Turftorenstraat en de Kromme Elleboog. Ook op onder meer de Pottebakkersrijge, de zuidkant van de Vismarkt en een deel van het Schuitendiep worden dit jaar sfeervol verlicht.

Begin oktober is begonnen met het ophangen en installeren van alle verlichting. Op 11 november, Sint Martinus, wordt de verlichting dan feestelijk ontstoken. De lampen blijven hangen tot begin januari. Een deel van de verlichting, met name in het zuidoostelijk deel van de binnenstad, blijft hangen tot ná Eurosonic Noorderslag, dat van 17 tot en met 19 januari op de agenda staat.

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024

Komende winter is de binnenstad van Groningen een maand lang het decor van een nieuw winterfestijn. Onder de noemer ‘Wintergoud’ komen er een ijsbaan, wintercafé en reuzenrad op de Grote Markt en WinterWelVaart wordt een XL-editie, met een giga wintermarkt tussen de Lage der A en de Grote Markt. “Wintergoud biedt volop kansen voor ondernemers”, stelt projectleider Ina Bakker van de gemeente Groningen.

Volgens Bakker barst het winterspektakel direct na het vertrek van Sinterklaas los: op 6 december dus. Tot 5 januari – vlak voordat de scholen weer beginnen – wordt de binnenstad omgetoverd tot het gloednieuwe winterevent Wintergoud.

De Grote Markt wordt het ‘episch centrum’ van het spektakel, zoals Bakker het omschrijft. Dé trekker is een grote en overdekte ijsbaan die voor Vindicat komt te staan. Direct daarnaast komt dan een ‘gezellig en warm’ wintercafé waar bezoekers terecht kunnen voor een warme chocomel óf het speciale Wintergoud-biertje. Onder de bomen, vlak voor het Market Hotel, komt een kleine kinderattractie: een treintje. Meer richting de Oosterstraat stuit je tegen die tijd op een enorme – én fotogenieke – kerstbal van draadstaal. Ook staat er een selfiespot op de Grote Markt.  

Nog meer vermaak is te vinden naast het Stadhuis, in de vorm van een enorme glijbaan. Voor het Stadshuis komen zestien houten en oer-kerstige chalets te staan. Hier zijn straks kerstspulletjes, mooimakers voor in huis en andere non-food producten te koop. Lokale ondernemers kunnen hier een chalet huren (zie kader).

De Grote Markt zal gedurende het hele evenement op en top winters aangekleed zijn, met meerdere grote kerstbomen, kerstverlichting en andere typisch kerstige gezelligheid. Voor extra sfeer zijn er op de windroos – de ster – voor het Market Hotel regelmatig optredens van bandjes en koren uit de stad.

WinterWelvaart

Het weekend van 13, 14 en 15 december is het WinterWelvaart. Maar dit keer wel een extra uitgebreide editie. “Vorig jaar waren er eigenlijk teveel mensen op een te klein stukje stad”, blikt Bakker terug. Daarom komt er dit keer een extra lange kerstmarkt, die begint bij WinterWelvaart en eindigt op de Grote Markt. Op de Lage der A staan dit jaar geen kramen, wel op de Hoge der A. Vanaf daar ‘slingert’ de markt door de Turftorenstraat, via de Kromme Elleboog naar de Zwanestraat om uiteindelijk uit te komen op de Grote Markt.

“Op deze manier worden de twee evenementen met elkaar verbonden”, verduidelijkt Bakker. “Je loopt nu heel makkelijk, via de markt, van WinterWelvaart naar de Grote Markt of andersom” Ze benadrukt dat de kramen op een speelse manier in de straten worden gepositioneerd: “het wordt niet een rechttoe-rechtaan slinger.” De markt wordt aangekleed met kerstbomen en andere winterse versiering. Ondernemers kunnen aanhaken bij de kerstmarkt door een eigen kraam of chalet te huren. Voorwaarde is wel dat ze in hun kraam ‘winterse’ producten verkopen, variërend van een lekkernij tot warme truien of winterse accessoires.

Een weekend later – 21 en 22 december – staat er opnieuw een kerstmarkt in de binnenstad op de agenda. “Last Christmas Shopping in Groningen”, is het thema van deze markt. Er zijn niet alleen kramen op de Grote Markt te vinden, maar ook in en rond de OosterstraatEr komen speciale inpakbalies op straat te staan waar die cadeaus vervolgens mooi kunnen worden ingepakt.

Al met al vallen er onder de noemer Wintergoud vijftien hoofdevenementen (zie kader) en ook nog eens tientallen kleinere evenementen in wijken en dorpen als Ten Boer in Haren. Wintergoud biedt daarmee volop kansen voor ondernemers in de binnenstad en daarbuiten. “We verwachten heel veel bezoekers, en dat een maand lang”, zegt Bakker. “Zowel winkels als horecagelegenheden plukken hier flink de vruchten van.”

Kader kader kader

Wintermarkt: ondernemers kunnen kraam of chalet huren

Horecaondernemers en winkeliers kunnen tijdens Wintergoud een chalet of kraam huren. Tijdens WinterWelvaart is er de keuze tussen een winterhuisje/chalet van 4 meter breed of een kerstkraam van 2 meter. Er kan niet per dag worden gehuurd, alleen voor drie dagen: van vrijdag 13 december tot en met zondag 15 december.

Op de Last Minute Christmas Shopping-markt kunnen ondernemers kiezen voor een kraam van 4 meter (met bovenzeil) of een chalet/kraam van 2 meter.

Leden van de Groningen City Club (GCC) of Lutje Lokaal krijgen 40 procent korting op de kosten.

Opgeven kan door een mailtje te sturen naar info@vitalismarkten.nl.

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024

“Er is nog een wereld te winnen wat betreft het toerisme naar Stad en Ommeland. Als provincie Groningen hebben we nu een probleem: we hebben momenteel slechts 1 procent van het totaal aantal toeristen in Nederland. We moeten alles op alles zetten om dat aantal minimaal te verdubbelen, zodat we op 2 procent of meer komen. Om dat te bereiken moeten provincie en stad Groningen veel nauwer samenwerken.”

Dat stelt Eric Bos, voorzitter van de Groningen City Club. Hij zegt dit in reactie op een plan van het Bureau Ginder dat eind augustus werd gepresenteerd. Daarin staan voorstellen om het toerisme naar Groningen nieuwe impulsen te geven. Volgens dat bureau moet er voor Groningen veel meer te verdienen zijn aan het toerisme, en dient deze sector daarom gestimuleerd te worden.

Eric Bos is het daarmee eens. Maar volgens hem moet het wel gaan om vormen van toerisme die passen bij Groningen. Wanneer het lukt om het marktaandeel van Groningen te vergroten kan dat economisch gezien zéer interessant zijn, voor zowel de provincie als de stad Groningen.

“Maar dan moeten provincie en stad wel nauw samenwerken om het op een hoger plan te tillen. Die samenwerking is momenteel niet goed genoeg, en kan en moet beter. Daarbij is er een integratie nodig van het beleid in Stad en Ommeland. Je moet elkaar ondersteunen en aanvullen”, aldus de GCC-voorzitter.

Momenteel is het zo dat volgens hem directeur Elsa Weelink van Marketing Groningen ‘constant de hand moet ophouden’. “Op die manier kun je geen structureel toeristisch beleid voeren. En dat is wel precies wat we hier nodig hebben om het toerisme op verantwoorde wijze forse impulsen te geven.”

Foto: Stella Dekker

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024