Bij restaurant Pernikkel eet je troepvrij, huisgemaakt, lokaal. Eten uit pakjes en zakjes, poeders en E-nummers zijn er -een kleine uitzondering daargelaten- niet te vinden. “Gewoon zoals het hoort”, zegt eigenaresse Maaike van der Maar.

“Ons brood komt van lokale bakker Luuk, die met Groningse tarwe zijn broden bakt. De kaas kunnen we lopend halen bij de Groninger Kaasboetiek even verderop. Onze koffiebonen worden op de fiets gebracht door koffiestation Groningen. Mayonaise en andere sauzen en smaakmakers maken we zelf, net als onze granola en de koekjes bij de koffie.” En zo kan Van der Maar nog wel even doorgaan, want de voorraadkast van Pernikkel bestaat hoofdzakelijk uit ‘eerlijke, lokale producten.’

Het idee om troepvrij te eten bij Pernikkel werd al ingebracht door voormalige eigenaar Marcel Romijn en werd met beide handen aangegrepen door zijn opvolger Maaike van der Maar, die het restaurant aan de Aweg sinds maart runt. Zij kon zich helemaal vinden in het streven om zo veel mogelijk lokaal, huisgemaakt en zo min mogelijk kant en klare producten te gebruiken. “Ik vind het leuk om te laten zien dat het niet moeilijk hoeft te zijn iets lekkers op tafel te zetten met een beetje liefde en aandacht.”

“Bij ons is lokaal zakendoen de norm. Zo steunen we de lokale economie. En al onze partners in Groningen en omgeving hebben hetzelfde doel: mooie, ambachtelijke producten van hoge kwaliteit.” Een van de gerechten op de menukaart waarin al die lokaliteit samenkomt is het Groninger 10-uurtje: een eitje, brood, kaas van de Kaasboetiek en yoghurt van de Zuivelhoeve uit Groningen, een wentelteefje van lokale bakker Luuk en bacon van de marktslager.

Maar niet alleen het stimuleren van lokale ondernemers is belangrijk voor Pernikkel, ook op het gebied van duurzaamheid heeft het voordelen om zoveel mogelijk lokale producten te gebruiken. “We houden onze voetafdruk op deze manier klein.” En gezonder is het ook: “Je ziet wat je eet, er zitten geen gekke toevoegingen in het eten.”

Maar de drie pijlers van Pernikkel zorgen heus ook wel voor uitdagingen. “Zelfgemaakte sauzen mag je maar drie dagen bewaren volgens de hygiëneregels. Koop je het bij de groothandel, dan mag je het veel langer bewaren”, vertelt Van der Maar. “En natuurlijk kost het wat meer tijd dan als je iets bestelt en het kant en klaar wordt geleverd. Maar dat hebben we goed opgelost met onze planning.”

En de voordelen wegen voor Pernikkel zwaarder dan de nadelen. “Als we een keer wat vergeten, kunnen we gewoon even naar de Kaasboetiek even verderop. Je herkent elkaar als mede-ondernemers, je hebt vaak even een kletspraatje. Elke dinsdag een fietskoerier is veel leuker dan elke dinsdag een grote vrachtwagen. Maar ook de gasten zijn erin geïnteresseerd. Zij vinden het mooi dat we dit uitdragen.”

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024

Waren stadswandelingen tot een paar jaar geleden nog het pakkie-an van de VVV, tegenwoordig zit daar een volwaardig, commercieel bedrijf achter: het Groninger Gidsenteam. Titus Akkermans, founder en eigenaar, windt er geen doekjes om. “We zijn een van de motoren van de Groningse toeristische sector.”

Titus Akkermans (66) doet zijn verhaal vanaf het tuinterras achter hotel Halbert, in de Oude Boteringestraat. De door Akkermans uitgekozen plek – groen, druivenranken en beschut – is geen toevallige. Zoon Jan Akkermans en zijn vrouw Marloes zijn eigenaar van Halbert, evenals van restaurant Blumé en het verderop gelegen hotel Corps de Garde. Nog een paar maanden en dan maakt het Gidsenteam officieel, als BV, deel uit van de overkoepelende hotelgroep Garde Hotels. “We willen groeien, meer, groter, beter. Op die manier zijn we toekomstproof.”

Het verhaal van Gidsenteam Groningen – 15 medewerkers, waarvan 14 gidsen – begint eigenlijk vrijwel tegelijk met het uitbreken van de pandemie. Tot die tijd waren het Marketing Groningen en de lokale VVV’s waar toeristen terecht konden voor een rondleiding of stadswandeling. Een ondergeschoven kindje was het, dat door het uitbreken van de pandemie voor Marketing Groningen niet meer rendabel was. Akkermans, destijds in dienst als een van de gidsen en ondernemend van aard, kon het niet over zijn hart verkrijgen om het Groningse gidsenteam verloren te zien gaan. En dus besloot hij, toen al ruim de 62 gepasseerd, het dan zelf maar te doen. Zeven gidsen nam hij mee.

In het prille begin organiseerde het bedrijf alleen wandelingen door de binnenstad, maar al gauw kwamen daar rondleidingen en tours door de provincie bij. Te voet, maar ook per bus, boot of met de fiets en op verzoek helemaal op maat. Die uitbreiding van de portefeuille bleek een schot in de roos. “Ik ben bijvoorbeeld afgelopen week vier dagen op pad geweest met een groep van zo’n dertig vrienden uit België. Ze overnachtten in het Prinsenhoff en we hebben gefietst in de provincie, geluncht bij Garnwerd en gevaren op het Paterswoldsemeer. Als afsluiting kregen ze een rondleiding door de binnenstad.”

Indirecte spin off

“Ik denk dat deze mannen ieder zo’n 1.000 euro hebben uitgegeven,” rekent Akkermans uit. Wat hij er maar mee wil zeggen: ook andere ondernemers – hotels, restaurants, bootverhuurders – plukken de vruchten van dit soort trips. “De kunst is om bij elk mailtje dat we binnenkrijgen te achterhalen wat de verdere plannen in Groningen zijn. Is er al een hotel geboekt? Een restaurant gereserveerd? Iets bedacht voor een druilerige zondagmiddag? Voor het aanbieden van een volledig programma hebben we veel contact met andere ondernemers.”

“Bescheidenheid van ons afgegooid”

Akkermans durft het Gidsenteam dan ook te omschrijven als een van de economische motoren van de regionale toeristische sector. Stellig: “We hebben alle bescheidenheid van ons afgegooid. We zijn goed in wat we doen en groeien alleen maar verder. In 2026 willen we 1.000 gidseninzetten per jaar hebben, dat is onze stip op de horizon.”

Om die groei te faciliteren, maar ook om een professionaliseringslag te maken, wordt het Gidsenteam officieel onderdeel van Garde Hotels. “De samenwerking is er nu al”, zegt Akkermans, wijzend op zijn rechterhand Elvira van de Vlag, die in dienst is van Halbert maar bijna fulltime bezig is met plannen, organiseren en het beantwoorden van mail. “Dit is de eerste stap richting verdere groei en continuïteit.”

KADER KADER KADER

Als ervaren gidsen kennen Akkermans en zijn collega’s de binnenstad op hun duimpje. Verhalen, anekdotes, verborgen pareltjes, hij heeft ze genoeg. Als er dan eentje mag noemen? Dan toch het verhaal van de beelden van goden op de Korenbeurs. Zowel Ceres (godin van de landbouw) als Neptunus (god van de zeevaart) werden op een gegeven moment weggehaald voor restauratie. “En wat bleek? Onder het beeld van Ceres lagen graankorrels en onder Neptunus vonden de onderzoekers schelpjes. Prachtig toch?”

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024

Veel groen, zitjes en wellicht zelfs waterelementen. De ‘structuurschetsen’ laten zien hoe de Oosterstraat en Gelkingestraat er mogelijk uit komen te zien. De volgende stap richting het definitieve plan is het voorlopig ontwerp. De eerste schetsen worden – hoogstwaarschijnlijk – tijdens Let’s Gro op 8, 9 en 10 november aan het grote publiek gepresenteerd.

Sinds 2022 rijden er geen bussen meer door de Oosterstraat en Gelkingestraat. Voor de gemeente was dat hét moment om de straten opnieuw in te richten. Belangrijke doelen: meer ruimte voor fietsers en voetgangers, een aangenaam verblijf creëren en een betere aansluiting met de Grote Markt, het Zuiderdiep en de zijstraten.

Bij het maken van de plannen en ontwerpen is er van meet af aan veel contact geweest met ondernemers, pandeigenaren en bewoners uit beide straten, vertelt Lisa Spliet, communicatieadviseur van de gemeente Groningen. In een speciale werkgroep – met daarin 15 ‘straatvertegenwoordigers’ – konden zij laten weten wat hun doelen en wensen zijn.

Terugkerende wensen waren onder andere meer groen en bomen, een minder rommelige aanblik, het behoud van het zicht op de Martinitoren (vanuit de Oosterstraat) en ook het behoud van de historische uitstraling van beide straten, vertelt Spliet. Op basis van de input van de ondernemers en bewoners ligt er nu een soort ‘eerste ontwerp’: een structuurschets.  “Dit is nog geen definitief ontwerp”, benadrukt ze. “Maar een leidraad bij het maken van het uiteindelijke plan.”

Wat opvalt in de plannen is het ‘watertje’ met mogelijk ook fonteintjes, voor de Jumbo in de Oosterstaat, op de plek waar nu nog fietsen staan. Net als in de rest van de binnenstad zal ook het asfalt in deze beide straten verdwijnen en plaatsmaken voor de bekende gele steentjes. Stoepen verdwijnen en fietsers kunnen van beide kanten de straten in- en uitfietsen. Spliet wijst ook op het groen: zowel in de Oosterstraat en Gelkingestraat zijn in de structuurschets bomen, plantenbakken en ander groen ingetekend, vaak in combinatie met zitjes en banken.

Een expliciet verzoek van de gemeenteraad was ook om de pleintjes en steegjes tussen beide straten in het ontwerp te betrekken. “Het idee is dat bezoekers kunnen ‘dwalen’ door het gebied”, verduidelijkt Spliet. In de structuurschets krijgen enkele steegjes en ook het pleintje tussen beiden straten een flinke upgrade, met groen, gele steentjes en verlichting. “Dit is vooral bedoeld ter inspiratie, aangezien de gemeente niet altijd grondeigenaar is”, verduidelijkt Spliet.

Met name in de Gelkingestraat staat een aantal panden en gevels er momenteel wat vervallen bij. Volgens de gemeente ligt daar een rol voor de pandeigenaren. “We kunnen de eigenaren van die panden nergens toe verplichten maar we hopen dat ze zo enthousiast worden van de plannen dat ze daarmee gemotiveerd worden hun vastgoed aan te pakken.”

De structuurschets is afgelopen zomer met de ondernemers en buurtbewoners gedeeld. Mede op basis van hun reacties wordt momenteel gewerkt aan het voorlopig ontwerp. Naar verwachting is het Definitief Ontwerp begin 2025 gereed. Als dat door de gemeenteraad is goedgekeurd, starten de werkzaamheden waarschijnlijk eind 2025/ begin 2026.

Dit artikel is ook verschenen in de Cityscoop van oktober 2024